Kerem Ayağı:
Kerem ayağı, adını Âşık Kerem’den almıştır. Dizisi aynı kalmak kaydıyla, ayrı tonlarda çeşitlemeleri vardır. Diğer ayaklarda olduğu gibi, oktavı aşan kerem dizisi enginleşerek, Engin Kerem adını alır. Kerem ayağının karar sesi “La”dır, dizide değiştirgeç alan sesler, sırasıyla Sib2, Mib ve Fa# dir.
Seyir: Kerem ayağındaki ezgiler, genellikle inici bir yapıdadırlar. Üst altılıdan tiz durağa doğru bir çıkış yapıp, önce dördüncü (Re) seste geçici bir duraklama yapar ve “La” sesinde karar verir. Bazen de. Çıkıcı-inici bir seyir gösterir, üst ikiliden (Si) dörtlüye doğru ve oradan da yediliye bir çıkış yapar. Tiz durağa uğradıktan sonra çıkışını bitirip, tekrar dörtlü (Re)’ye döner. Üçüncü ve ikinci seslerde yumuşak bir iniş yapıp, “La” perdesinde karar verir.
Kerem ayağının en önemli özelliği, inici seyirde Mib perdesinin önce Mi natürele dönüşüp, koma-koma pesleşmesidir. “Mi” perdesi ile Mib perdesi arasında bir glissando hareketinin olmasıdır. Kerem ayağındaki ezgilere, Ege Bölgesi’nde, Rumeli’de, Güney Anadolu’da, yer yer iç Anadolu’da (Konya, Kırşehir) rastlanmaktadır
Örnek: Koca kuşun yüksektedir oyunu/ Balıkesir
Engin Kerem Ayağı:
Bir oktavın üzerinde ses genliği olan Kerem dizisine Engin Kerem denildiğini biliyoruz. Bu ayağı Kerem ayağından ayıran bir özellik de, devamlı inici seyir göstermesidir. Halk ezgilerimizde, Engin Kerem dizisi,
Kerem ayağından daha çok kullanılmıştır. Ege yöresinin birçok ezgisi, İç Anadolu’nun bazı halay havalan ve deyişler, Engin Kerem dizisindedirler. Yurdumuzun, Karadeniz ve Doğu Anadolu yöresinde bu ayaktan ezgilere pek rastlanmaz.
Seyir: Dokuzuncu sesten başlayıp, onuncu sese çıkarak dördüncü sese iniş yapar. Dördüncü sesi güçlendirdikten sonra, tiz durağa doğru bir sıçrama yaparak, inici bir seyirle, sırasıyla, dördüncü ve üçüncü sesleri güçlendirip, “La” sesinde karar verir.
Örnek: Çiçekler içinde menekşe baştır/ Güneydoğu Anadolu
Kesik Kerem Ayağı:
Engin Kerem dizisinin dört ses aşağıya göçürülmüşüdür. Bu ayaktan ezgi örnekleri azdır. Kesik Kerem ayağına birkaç uzun hava örnek olarak gösterilebilir. Seyir bakımından ilginç bir özellik gösterir.
Seyir: Onuncu ses ile üçüncü ses arasında (porte üstü Sol-Sol arası) inici bir seyir yapar. Sol perdesinde karar verecekmiş gibi inici seyri birkaç defa tekrarlar. Böylece, Sol perdesini karar sesi gibi güçlendirir. Sonunda, sırasıyla; Sol, Fa# ve Mi seslerini kullanarak “Mi” sesinde karar verir.
Örnek: Duman duman olmuş karşıki dağlar (Uzun hava)